การป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า: แนวทางปฏิบัติเมื่อสัตว์เลี้ยงหรือคนถูกกัด
Last updated: 5 เม.ย 2568 | 3319 จำนวนผู้เข้าชม |
- การป้องกันในสัตว์เลี้ยง
1. ฉีดวัคซีนให้สัตว์เลี้ยงอย่างสม่ำเสมอ
สุนัขและแมว :
- เข็มแรก : อายุ 2-4 เดือน (ช่วงนี้ระบบภูมิคุ้มกันเริ่มทำงานเต็มที่)
- เข็มที่ 2 : ห่างจากเข็มแรก 1 เดือน เพื่อกระตุ้นภูมิคุ้มกันระยะยาว
- กระตุ้นทุกปี : ภูมิคุ้มกันจากวัคซีนลดลงตามเวลา การฉีดซ้ำช่วยป้องกันการติดเชื้อ
- เหตุผลสำคัญ : หากสัตว์ติดเชื้อ เสี่ยงตาย 100% และแพร่เชื้อสู่คนได้
ปศุสัตว์และสัตว์อื่นๆ :
- เริ่มฉีดเมื่ออายุ 3 เดือนขึ้นไป
- ตัวอย่าง : โค กระบือ แพะ แกะ ควรฉีดวัคซีนเพื่อป้องกันการระบาดในฟาร์ม
2. ควบคุมประชากรสัตว์จรจัด
ทำหมันสัตว์ :
- ลดจำนวนสัตว์เร่ร่อนที่อาจเป็นพาหะนำโรค
- ช่วยควบคุมการแพร่เชื้อในวงจรธรรมชาติ
หลีกเลี่ยงอาหารคุมกำเนิด :
- อาจทำให้สัตว์มีภาวะแทรกซ้อน เช่น มดลูกอักเสบ ติดเชื้อในกระแสเลือด
- วิธีที่ดีกว่า : ร่วมมือกับหน่วยงานท้องถิ่นเพื่อจับสัตว์จรจัดทำหมันและฉีดวัคซีน - ปฏิบัติเมื่อสัตว์เลี้ยงถูกสัตว์สงสัยเป็นโรคพิษสุนัขบ้ากัด
1. ล้างแผลทันที
- วิธีทำ : ใช้ สบู่และน้ำสะอาด ล้างแผลแรงๆ นาน 10-15 นาที
· - เหตุผล : เชื้อไวรัสถูกทำลายด้วยสารลดแรงตึงผิวในสบู่ ลดโอกาสเชื้อเข้าสู่ระบบประสาท
2. พาไปพบสัตวแพทย์
- แบ่งการดูแลตามสถานะวัคซีนของสัตว์ :กลุ่ม สถานะวัคซีน การปฏิบัติ เหตุผล 1 ฉีดวัคซีนครบ กักบริเวณ สังเกตอาการ 45 วัน ตรวจสอบว่าสัตว์ติดเชื้อหรือไม่ แม้มีภูมิคุ้มกัน 2 ไม่เคยฉีดวัคซีน กักบริเวณอย่างเข้มงวด 4-6 เดือน และฉีดวัคซีนภายใน 96 ชั่วโมง เชื้ออาจฟักตัวนาน 6 เดือน ต้องป้องกันไม่ให้แพร่เชื้อ 3 ฉีดวัคซีนไม่ครบ กักบริเวณ สังเกต 45 วัน หรือ 6 เดือน (หากเกินกำหนด) ประเมินความเสี่ยงจากประวัติวัคซีนที่ไม่ชัดเจน 4 ไม่ทราบประวัติ ตรวจภูมิคุ้มกันก่อนตัดสินใจ หลีกเลี่ยงการกักตัวนานโดยไม่จำเป็น
- ผลร้ายหากละเลย : สัตว์อาจแพร่เชื้อให้คนและสัตว์อื่น หรือตายภายใน 7-10 วัน
- ปฏิบัติเมื่อคนถูกสัตว์สงสัยเป็นโรคพิษสุนัขบ้ากัด
1. ล้างแผลทันที
ขั้นตอน :
- ล้างแผลด้วย น้ำสะอาด จำนวนมาก
- ใช้ สบู่ถูแรงๆ เป็นเวลา 15 นาที
- ใส่ยาฆ่าเชื้อ เช่น โพวิโดนไอโอดีน
เหตุผล : ลดปริมาณเชื้อในแผลได้ >90%
2. ไปพบแพทย์ด่วน
ต้องได้รับวัคซีนภายใน 24 ชั่วโมง :
- วัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า : ฉีดทั้งหมด 4-5 เข็ม ตามโปรแกรม
- อิมมูโนโกลบูลิน : ฉีดรอบแผลเพื่อบล็อคเชื้อทันที
หากแผลลึก :
- ห้ามเย็บแผลสนิท : แผลปิดสนิททำให้เชื้อเจริญเติบโตได้
- ปล่อยแผลเปิด : ให้ออกซิเจนช่วยยับยั้งเชื้อ
- ผลร้ายหากชะลอการรักษา : เมื่อเชื้อเข้าสู่ระบบประสาทส่วนกลาง ไม่มียารักษา ผู้ป่วยเสียชีวิตภายใน 7-10 วัน
- ข้อควรรู้เพิ่มเติม
1. หลีกเลี่ยงสัตว์แปลกหน้า :
- สัตว์ติดเชื้ออาจแสดงอาการ ไม่ชัดเจน เช่น ซึม ไม่กินอาหาร
- สังเกตสัญญาณอันตราย : น้ำลายไหล กลืนลำบาก ตอบสนองไวต่อแสง/เสียง
2. รายงานสัตว์สงสัยป่วย :
- แจ้ง กรมปศุสัตว์ (โทร 063-225-6888) หรือหน่วยงานสาธารณสุขในพื้นที่
- ช่วยตัดวงจรการระบาดและป้องกันผู้เสียชีวิตเพิ่ม
3. เจ้าของสัตว์ต้องรับผิดชอบ :
- ผิดกฎหมายหากปล่อยสัตว์ไปกัดผู้อื่น (พ.ร.บ. คุ้มครองสัตว์ พ.ศ. 2557)
- รับโทษทั้งทางแพ่งและอาญา - เป้าหมายการกำจัดโรค
ประเทศไทยมุ่งมั่นกำจัดโรคพิษสุนัขบ้าให้หมดภายในปี 2030 โดย :
1. ฉีดวัคซีนครอบคลุม ≥80% ของสัตว์เลี้ยง
2. สร้างความตระหนักรู้ให้กับประชาชน
การปฏิบัติตามขั้นตอนเหล่านี้ เคร่งครัดและรวดเร็ว เป็นสิ่งสำคัญที่สุด! โรคพิษสุนัขบ้าไม่ใช่โรคที่รอได้ เพราะเมื่อแสดงอาการ ไม่มีทางรักษาหาย การป้องกันตั้งแต่ต้นทางด้วยการฉีดวัคซีนสัตว์เลี้ยง และการดูแลแผลถูกวิธีหลังถูกกัด คือหัวใจสำคัญที่จะช่วยให้ประเทศไทยบรรลุเป้าหมาย "ปลอดโรคพิษสุนัขบ้า" ตามแนวทางของ WHO และ OIE
เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง
การเตรียมตัวน้องแมวก่อนฉีดวัคซีน
26 ต.ค. 2568
เช็กยังไง? ว่าน้องแมวกำลังเป็นไข้อยู่
26 ต.ค. 2568
อาหารแมว Grain-free ดีจริงไหม?
28 ต.ค. 2568
เข้าใจการ CPR น้องแมวในสถานการณ์ฉุกเฉิน ได้ง่ายๆ
26 ต.ค. 2568
Powered by
MakeWebEasy.com